Inception

Inception ****1/2

Δεν θυμάμαι αν έχω βάλει σε άλλη ταινία τόσο υψηλή βαθμολογία· σίγουρα όχι τον τελευταίο καιρό. Σε κάθε περίπτωση το πολυαναμενόμενο -και όπως αποδείχθηκε- άρτιο φιλμ του Κρίστοφερ Νόλαν, το αξίζει στο έπακρο. Μετά το «Memento», ο νεαρός σκηνοθέτης (μόλις σαραντάχρονος σήμερα) ακολούθησε ανοδική πορεία και παρέδωσε στο κοινό ταινίες πέρα από κάθε προσδοκία. Κατ’ αρχάς του αποδίδεται το κατόρθωμα ότι αναβίωσε ενάντια σε κάθε πιθανότητα το ξεβγαλμένο franchise του Batman. Από έναν ανυπόληπτο τίτλο γελοίας αισθητικής (ο Σβαρτζενέγκερ και η Ούμα Θέρμαν δεν έπαιζαν στο ανεκδιήγητο «Batman and Robin»;), ο Νόλαν εμβάπτισε τον τιμωρό του Γκόθαμ στην κολυμπήθρα της ποιοτικής περιπέτειας και κατάφερε να παραδώσει μια ταινία της δυναμικής και του βάθους του Σκοτεινού Ιππότη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά και το tagline “it’s not who I am underneath but what I do that defines me”. Για πρώτη φορά ένας ήρωας κόμικ κερδίζει όσκαρ ερμηνείας (Τζόκερ) και ενδεικτικά αναφέρω ότι στο imdb η ταινία έχει σήμερα βαθμολογία 8,9 στα 10 έπειτα από 460.000 (!) ψήφους θεατών και θεωρείται η 11η καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Ναι, αναγνωρίζω ότι οι βαθμολογίες στο imdb δεν είναι πάντα ο ενδεδειγμένος τρόπος για να βγάλουμε συμπεράσματα, αλλά θα συμφωνήσετε ότι είναι μία κατακόρυφη βελτίωση σε σχέση με το ντροπιαστικό 3,5 στα 10 του «Batman and Robin» (αν το πετύχετε στο Star καμιά Κυριακή απόγευμα, αλλάξτε γρήγορα κανάλι). Και ανάμεσα στο Batman Begins και στο Dark Knight, ο Νόλαν δημιούργησε ένα ακόμα φιλμ-σταθμό, το μαγικό έργο εποχής και εξαπάτησης, το «Prestige». Ας αφήσουμε όμως στην άκρη τους αριθμούς και το παρελθόν και ας επικεντρωθούμε στην ουσία. Γιατί ο Κρίστοφερ Νόλαν έχει επιστρέψει με ένα ακόμα λαβυρινθώδες φιλμ, που ανεβάζει -αν είναι δυνατόν- περισσότερο τον πήχη.

Ξεκινάμε με τα βασικά. Η σφραγίδα της πολυπλοκότητας των σεναρίων του Νόλαν, είναι ευδιάκριτη και στο «Inception» (ως Εμφύτευση Ιδέας ή Απαρχή θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ο όρος). Για την υπόθεση δεν θα δώσω πολλές νύξεις, είναι καλύτερα να ξέρετε λίγα και να ανακαλύπτετε την αλήθεια μαζί με τους ήρωες. Το κυριότερο εφόδιο σας είναι η γνώση ότι στον κόσμο έχει αναπτυχθεί μία τεχνολογία, η οποία επιτρέπει σε ορισμένους ριψοκίνδυνους ειδικούς να εισέλθουν στα όνειρα των ανθρώπων. Όπως αντιλαμβάνεστε με την καταβύθιση στο υποσυνείδητο, ανοίγονται νέοι, ανεξερεύνητοι ορίζοντες, τους οποίους ορισμένοι σπεύδουν να εκμεταλλευτούν με παράνομο τρόπο. Τα πάντα ξεκινούν ως μία συνηθισμένη περίπτωση βιομηχανικής κατασκοπείας και καταλήγουν σε έναν δυσεπίλυτο και πολυεπίπεδο γρίφο. Άραγε θα καταφέρει η σύγχρονη Αριάδνη να οδηγήσει με ασφάλεια το Θησέα έξω από τον λαβύρινθο των ονείρων;

Τι ζητάτε από μία ταινία; Δράση; Εφέ; Ατμόσφαιρα; Φαντασία; Σασπένς; Συναίσθημα; Μυστήριο; Τροφή για σκέψη; Το «Inception» μπορεί να σας προσφέρει όλα αυτά, σε συνδυασμό με τις πειστικότατες ερμηνείες όλων των πρωταγωνιστών και την υποβλητική μουσική επένδυση του σημαντικού συνθέτη Χανς Ζίμερ. Φυσικά ξεχωρίζει ο Ντι Κάπριο σε μία ακόμα έξοχη εγκεφαλική ερμηνεία (συναντούμε πολλά νήματα που τη συνδέουν με την αντίστοιχη στο «Shutter Island»), και τον ακολουθούν επάξια η Μαριόν Κοτιγιάρντ, η Έλεν Πέιτζ, ο Κεν Γουατανάμπε, ο Τζόζεφ Λέβιτ, ο Τομ Χάρντυ και ο Σίλιαν Μέρφυ (δυστυχώς ο Μάικλ Κέιν δεν εμφανίζεται παρά ελάχιστα). Μέχρι σήμερα θα έχετε ακούσει πολλά για το “χαοτικό” σενάριο, αλλά μπορώ να σας εγγυηθώ ότι αυτό δεν πρέπει να είναι αποτρεπτικός παράγοντας. Όπως έγραψε και ο Τιμογιαννάκης στην κριτική του, απλώς βυθιστείτε στο κάθισμά σας και αφήστε το να σας παρασύρει. Εξάλλου δεν θεωρώ το «Inception» ιδιαίτερα μπερδεμένη ταινία, το κύριο storyline είναι αρκετά ευθύ και ξεκάθαρο. Το τέλος είναι όντως διφορούμενο, αν και νομίζω ότι αυτή είναι η πρόθεση του σκηνοθέτη, ώστε να συμπληρώσετε όπως εσείς θέλετε τις τελευταίες λεπτομέρειες της εικόνας (όπως κάνετε και με τα όνειρά σας).

Μόνα μειονεκτήματα μπορώ να φανταστώ την ασταμάτητη δράση για όποιον νιώθει ενοχές αν η ταινία δεν κυλάει εκνευριστικά αργά και ότι ο τελικός κόσμος του τεχνητού ονείρου έχει αισθητική αμιγώς χολυγουντιανή (με την καλή έννοια), μιας και είμαι σίγουρος ότι κάποιοι θα τον ήθελαν περισσότερο σουρεαλιστικό ή εξπρεσιονιστικό ή τιμπαρτονικό.

Θα ολοκληρώσω τους ύμνους προς το «Inception» και την αγιογραφία του Νόλαν, δηλώνοντας ότι για μένα συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους σύγχρονους σκηνοθέτες, μαζί με τον Κλιντ Ίστγουντ, τον Ρίντλευ Σκοτ (ξέχασα ήδη τον Ρομπέν των Δασών) και τον Αρανόφσκι. Τι περιμένουμε στο άμεσο μέλλον από τη μπαγκέτα του; Το τρίτο μέρος του «Batman» σε δύο χρόνια (ελπίζω και τελευταίο, ώστε να μην τυποποιηθεί και να έχει χρόνο να κάνει κι άλλες σπουδαίες, πρωτότυπες ταινίες). Διανύουμε μια κινηματογραφική εποχή που κυριαρχούν τα sequels, τα remakes και οι κοινότοπες μεταφορές χάρτινων ηρώων. Ο Νόλαν αποδεικνύει ότι μπορεί να γράψει δικούς του κανόνες και να εφεύρει κινηματογραφική μαγεία από το κενό. Γνωρίζω ότι δεν είναι καλό να εξυψώνεις τόσο πολύ τις προσδοκίες κάποιου για ένα έργο, αλλά αν δεν δείτε στον κινηματογράφο το «Inception», την καλύτερη ταινία της χρονιάς, τότε τι απομένει να δείτε; Υπενθυμίζω για τους φίλους των αριθμών ότι στο imdb έχει αυτή τη στιγμή βαθμολογία 9,1 στα 10 σε 168 χιλιάδες ψήφους, γεγονός που την κατατάσσει ως τέταρτη καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Πιθανότατα υπερβολικό, αλλά έτσι κι αλλιώς για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης θα πρέπει να περιμένουμε μερικά χρόνια, να καταλαγιάσει ο θόρυβος.

Στα υπόλοιπα νέα και σχετικά με το τι να περιμένουμε τη νέα σεζόν (πέρα από το «Salt», που ήδη το έχω συστήσει προς αποφυγή), κυκλοφόρησε το trailer του "Μαύρου Κύκνου", της καινούργιας ταινίας του Ντάρεν Αρανόφσκι. Είναι ένα θρίλερ στο οποίο πρωταγωνιστεί μια χορεύτρια και όπως πάντα τη μουσική υπογράφει ο Κλιντ Μάνσελ. Αναμένουμε κάτι πολύ καλό, αλλά κάνει πρεμιέρα την πρώτη Δεκεμβρίου. Θα παίζουμε χιονοπόλεμο τότε, άρα θα χρειαστεί μόνο λίγη υπομονή.

Salt

Salt *

Για την κατασκοπευτική περιπέτεια «Salt» στην οποία πρωταγωνιστεί η Αντζελίνα Τζολί, η επίσημη προγραμματισμένη πρεμιέρα για τη χώρα μας είναι η 16η Σεπτεμβρίου, αλλά προτρέχω για να σας προειδοποιήσω. Μην αναρωτιέστε πότε πρόλαβα να δω την ταινία. Ας πούμε ότι την είδα σε ένα από τα πρόσφατα ταξίδια μου στην Αμερική (όπου παίχτηκε στα μέσα Ιουλίου) ή ότι ταξίδεψα στο χρόνο. Σε κάθε περίπτωση το σημαντικό είναι το προφητικό μήνυμα που σας μεταφέρω: μην δείτε το «Salt».

Είχα αρκετό καιρό να δω τόσο κακή ταινία, κατάφερε να ρίξει ακόμα και τον πολύ χαμηλό πήχη του «2012». Σε γενικές γραμμές το «Salt» είναι αμερικανιά στα χειρότερά της, που μπορεί είκοσι πέντε χρόνια πριν να μπορούσε να σταθεί, αλλά το 2010 όλες ανεξαιρέτως οι κεντρικές ιδέες του σεναρίου είναι για γέλια (ή κλάματα). Συγχωρέστε με, αλλά αν και είμαι εντελώς αντίθετος στο να αποκαλύπτω την υπόθεση μιας ταινίας, σήμερα θα κάνω μια εξαίρεση για να σας προφυλάξω. Παρ’ όλα αυτά αν έχετε υποστεί μια μικρή πλύση εγκεφάλου από το marketing της ταινίας, θέλετε να δείτε τη σταρ Αντζελίνα Τζολί να λάμπει στη μεγάλη οθόνη και νομίζετε ότι το «Salt» είναι μια ταινία δράσης που θα σας προσφέρει έντονες συγκινήσεις και θα σας εκπλήξει με τις αλλεπάλληλες ανατροπές της, τότε καλύτερα να πηδήξετε κατευθείαν στην τελευταία παράγραφο. Οι υπόλοιποι καθίστε κάπου αναπαυτικά.

Σύμφωνα με το “μυστηριώδες” σενάριο, κάποιοι απομονωμένοι και ξεχασμένοι στο χρόνο πράκτορες της πάλαι ποτέ KGB, αποφασίζουν να ενεργοποιήσουν ένα αραχνιασμένο σχέδιο δράσης καταστροφής των ΗΠΑ, το οποίο χρονολογείται από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου (αν θυμάστε οι παλιότεροι). Το σχέδιο περιλαμβάνει δολοφονία του προέδρου της Ρωσίας από μια εν υπνώση μυστική πράκτορα της KGB, ακολουθεί η δολοφονία του προέδρου των ΗΠΑ (εννοείται- όλοι θέλουν να σκοτώσουν τον πρόεδρο) και το κερασάκι στην τούρτα είναι η επίθεση με πυρηνικά όπλα ενάντια στη Μέκκα, για να τσαντιστούν όσο δεν πάει οι κακοί Μουσουλμάνοι. Όλα αυτά γίνονται κατά τη διάρκεια ξέφρενων κυνηγητών με αυτοκίνητα, καμιόνια, βυτιοφόρα, τρένα, μοτοσακό, ελικόπτερα και την Αντζελίνα Τζολί να αποδεικνύεται πιο φονική απ’ όλους τους Expendables μαζί. Ακόμα κι όταν τη συλλαμβάνουν και την επιτηρούν δεκάδες άνδρες των swat, εκείνη συνεχίζει να εξοντώνει τους εχθρούς της εναλλάξ στο όνομα της Αμερικής, στο όνομα της Ρωσίας και στο όνομα της Γερμανίας.

Δυστυχώς τα άσχημα νέα για τους ανυποψίαστους θεατές ξεκινούν από το πρώτο πεντάλεπτο. Σκεφτείτε το εξής: έχετε χωμένη στα άδυτα της CIA μία υπερ-μυστική πράκτορα, η οποία παράλληλα ζει μια κανονική ζωή με τον άνδρα της. Θέλετε να την ειδοποιήσετε ότι ξεκινάει το υπερ-μυστικό σχέδιο Χ (δεν αστειεύομαι, έτσι ονομάζεται το σχέδιο στην ταινία) και ότι πρέπει να δολοφονήσει τον πρόεδρο της Ρωσίας. Τι κάνετε;

Α. Την παίρνετε τηλέφωνο και της το λέτε.

Β. Βάζετε τον εγκέφαλο του σχεδίου Χ, να υποκριθεί ότι είναι πράκτορας της KGB που έχει καρκίνο και θέλει να αυτομολήσει στην Αμερική, έτσι ώστε να τον συλλάβει η CIA και να τον οδηγήσει σε κάτι υπόγεια, όπου θα τον ανακρίνει από σατανική σύμπτωση η συγκεκριμένη πράκτορας (με το ανόητο όνομα Αλάτι). Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης και ενώ τον ακούνε ακόμα δέκα πράκτορες, ο εγκέφαλος αφηγείται στη Salt όλη την ιστορία με τους μυστικούς Ρώσους πράκτορες που έχουν καταλάβει θέσεις στην ιεραρχία των ΗΠΑ και της λέει ότι πρέπει να σκοτώσει τον πρόεδρο για να ξεκινήσει το σχέδιο Χ. Έτσι μετά από αυτή την ανοησία, οι δυνάμεις ασφαλείας των ΗΠΑ πρέπει να συλλάβουν τον εγκέφαλο και την Αλάτι (τους οποίους ήδη τους έχουν σε ένα υπόγειο περιορισμένους). Τελικά ο Ρώσος υπερεθνικιστής εγκέφαλος είναι βλάκας (συγχωρέστε μου τον χαρακτηρισμό). Αφού κατάφερε για δεκαετίες να κρατήσει κρυφούς τους πράκτορες, λίγες μέρες πριν γίνει το χτύπημα, αποφάσισε να το ανακοινώσει στη CIA, το FBI, την NSA, το CSI, τη WWF, το WWW, όλους. Επίσης είναι βλάκας γιατί θέλει να σκοτώσει τον Μεντβέντεφ και όχι τον Πούτιν.

Από εκεί και πέρα ξεκινάει ένα κουραστικό και βαρετό, ανελέητο κυνηγητό, με πυροβολισμούς, απιθανότητες, συγκρούσεις, εκτοξεύσεις, απογειώσεις, καταποντισμούς και ασταμάτητη κλωτσοπατινάδα. Για μιάμιση ώρα ο θεατής βασανίζεται από δήθεν αποκαλύψεις και ανατροπές που θα εκπλήξουν είτε μαθητές τρίτης δημοτικού, είτε όποιον έχει δει μόνο ταινίες με τον Μίμη Φωτόπουλο σε όλη του τη ζωή. Η λιπόσαρκη Τζολί δεν πείθει σε κανένα σημείο της ταινίας, το δε υπόλοιπο καστ δίνει ρεσιτάλ ανιαρής διεκπεραίωσης. Φαίνεται ότι είχαν ξεκινήσει να κάνουν μία τυπική καλοκαιρινή ταινία δράσης, με συνταγή ‘90s, αλλά κάπου στη μέση αποφάσισαν να το κάνουν λίγο πιο "ψαγμένο" κατασκοπευτικό θρίλερ. Για μένα το «Salt» απέτυχε πλήρως (ή πέτυχε στο να προσφέρει μιάμιση ώρα ψυχαγωγίας μηδενικής σκέψης) και ίσως δεν αξίζει καν το ένα αστέρι που του έδωσα (σημειώνω, η βαθμολογία του στο imdb είναι στο 6,6 στα 10, δηλαδή όχι πολύ χαμηλά, άρα σε κάποιους άρεσε). Πάντως ακόμα και αν το σενάριο είναι το τελευταίο που σας απασχολεί σε ένα έργο, καλύτερο θα ήταν να δείτε το Σταλόνε και την παρέα του στους Expendables (εκεί δεν υποκρίνονται- λένε θα ρίξουμε ξύλο και ρίχνουν ξύλο), να νοικιάσετε το εξαιρετικό στο είδος του "Taken" με τον Λίαμ Νίσον ή να περιμένετε να βάλει το Star Κυριακή βράδυ το «Swordfish» με τον Τζάκμαν και τον Τραβόλτα.

Sin Nombre

Σχεδόν ένα μήνα μετά τον "Κυνόδοντα" (που ελπίζω να τιμήσατε) επιστρέφω για ένα δραματικό ταξίδι με τρένο. Η μακρά απουσία δικαιολογείται εξαιτίας του Αυγούστου μιας και στην Ελλάδα συνηθίζεται να παύει κάθε κινηματογραφική δραστηριότητα και να πέφτουν σε θερινή νάρκη ακόμα και τα multiplex (τουλάχιστον εδώ στα Γιάννενα). Δυστυχώς το σημερινό ταξίδι δεν θα είναι ένα ανέμελο ταξίδι διακοπών, αλλά η ατελείωτη πορεία ενός τρένου, του οποίου οι λαθραίοι επιβάτες διασχίζουν εξωτικά όμορφες χώρες υπό άθλιες συνθήκες.

Sin Nombre ***1/2

Οι άνθρωποι χωρίς όνομα (sin nombre), χωρίς ταυτότητα και χωρίς μέλλον βρίσκονται παντού γύρω μας κι ας τους έχει καταστήσει αόρατους σε μεγάλο βαθμό η κοινωνία μας. Το θέμα αποφάσισε να διαπραγματευτεί τη χρονιά που μας πέρασε ο άγνωστος σκηνοθέτης Cary Fukunaga και εμπνευσμένος από την Οδύσσεια των λαθρομεταναστών στην κεντρική Αμερική, κατάφερε να γυρίσει ένα πολύ καλό φιλμ με άφθονα εντυπωσιακά στοιχεία.
Σε στυλ κινηματογράφησης το "Sin Nombre" μου θύμισε λίγο τον Inarritu (Χαμένες Αγάπες, Βαβέλ, 21 γραμμάρια), αλλά είναι μια ταινία ευανάγνωστη που δεν έχει σκοπό να μπερδέψει το θεατή, αλλά έχει ως στόχο να περάσει άμεσα τα νοήματα της, χρησιμοποιώντας το απαραίτητο περιπετειώδες περιτύλιγμα. Την πλοκή συνθέτουν δύο ξεχωριστές ιστορίες, οι πρωταγωνιστές των οποίων στροβιλίζονται προς το ίδιο σημείο. Παρ' ότι έχουν διαφορετικές επιδιώξεις, ξεκινούν από αντίθετες αφετηρίες και οι ηθικές τους δεν θα συγκλίνουν ποτέ, μία τρομαγμένη μετανάστης και ένας βίαιος εγκληματίας, συναντιούνται και για μερικές μέρες συνυπάρχουν. Η διασταύρωση των ιστοριών τους διαρκεί πολύ λίγο, αρκετά όμως για να αλλάξει τη ζωή τους και ουσιαστικά να τους οδηγήσει στην καταστροφή. Το σημαντικότερο που θα κρατήσει ο θεατής είναι το tagline της ταινίας: "η μεγαλύτερη αμαρτία είναι να μην ρισκάρεις τίποτα".
Εσείς αξίζει να δείτε το "Sin Nombre" για να συνειδητοποιήσετε το μέγεθος της καταστροφής που έχουν υποστεί στις ζωές τους οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις εστίες τους, προκειμένου να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή- άλλωστε το ουτοπικό αυτό μοτίβο δεν είναι καθόλου άγνωστο στη σύγχρονη Ελλάδα. Δεν πιστεύω ότι κάποιος θα πειστεί να αλλάξει άρδην τη συμπεριφορά του απέναντι στους λαθρομετανάστες- αυτά είναι "χούγια" που βγαίνουν μαζί με την ψυχή. Αλλά πιστεύω ότι ορισμένοι ίσως ευαισθητοποιηθούν περισσότερο. Άλλωστε ο κινηματογράφος δεν είναι αποκλειστικά μέσο ψυχαγωγίας, είναι και μέσο κοινωνικής αφύπνισης, κι ας ακούγεται βαρύγδουπο αυτό. Δεν είναι και επανάσταση, αλλά μπορεί να αποκτήσει την ορμή ενός χαστουκιού.
Σε κάθε περίπτωση και όσον αφορά το αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι, έχουμε να κάνουμε με μια άρτια παραγωγή που βρίσκεται πολύ πάνω από το μέσο όρο, στηρίζεται στο δυνατό της θέμα και παίρνει μεγάλη ώθηση απ' τις εκπληκτικές σεκάνς πάνω στο τρένο και τις σοκαριστικές σκηνές όπου πρωταγωνιστούν οι συμμορίες στο Μεξικό. Ειδικά για τις τελευταίες οι δημιουργοί χρησιμοποίησαν αληθινές μαρτυρίες ώστε να αναπαράγουν ένα όσο το δυνατόν ρεαλιστικότερο αποτέλεσμα. (Υπενθυμίζω ότι τα τελευταία χρόνια το Μεξικό συγκλονίζεται από τα ξεσπάσματα βίας που πυροδοτούν οι συγκρούσεις μεταξύ φατριών για τον έλεγχο των οδών διακίνησης ναρκωτικών, όπλων και γυναικών. Κάπου στο φόντο βρίσκονται και οι μεξικανικές αρχές ασφαλείας).

Αυτά τα λίγα για σήμερα και αναγκαστικά θα αλλάξω απότομα κλίμα. Είμαστε σε αντίστροφη μέτρηση για το Inception. Μέχρι στιγμής η ταινία έχει εισπράξεις 250 εκατομμύρια δολάρια στην Αμερική και βαθμολογία 9,1 στα 10 στο imdb. Απομένει να διαπιστώσουμε με τα μάτια μας αν όντως είναι η καλύτερη περιπέτεια της χρονιάς. Επίσης στη χώρα των μεγάλων ευκαιριών έχει κάνει πρεμιέρα και το "Expendables" του Σταλόνε, μία ταινία καταιγιστικών πυροβολισμών που βαδίζει στα χνάρια ταινιών του '80 και του '90 όπως το ανυπέρβλητο "Κομάντο", τα "Ράμπο", τα "Πολύ σκληρός για να πεθάνει". και τα "Ατσαλένιος Αετός". Το καλύτερο είναι ότι στους αναλώσιμους εμφανίζονται σχεδόν όλοι οι αστέρες ταινιών του είδους: Τζετ Λι, Τζέισον Στάθαμ, Μπρους Γουίλις, Ντορφ Λούγκρεν (ο πολύ κακός Ρώσος από το Ρόκυ 5), Μίκι Ρουρκ, όλοι. Από εισιτήρια πήγε πολύ καλά, κατέλαβε την πρώτη θέση στο box office (κάτι που δεν είχε καταφέρει το τελευταίο Ράμπο) και φαίνεται ότι αφήνει υποσχέσεις για το μέλλον. Ποιο μέλλον, ίσως αναρωτηθείτε. Μα υπάρχει μέλλον. Ο Σταλόνε σίγουρα ετοιμάζει νέο Ράμπο και άλλα πολλά που θα δούμε να αιματοκυλίζονται στις οθόνες μας.