Οκτώβριος 22- Ψυχή Βαθιά

«Ψυχή βαθιά» που ξεχωρίζει

Του Γιάννη Πλιώτα

Ο καιρός χάλασε. Για την ακρίβεια καταστράφηκε ολοσχερώς. Κι έτσι χωρίς λόγο, σκέφτηκα να ξεκινήσω σήμερα με ένα ανέκδοτο. Αν μονομαχήσουν ο Μπάτμαν με τον Σούπερμαν, ποιος θα κερδίσει; Φυσικά ο Τσακ Νόρις. Πάμε παρακάτω.

Τι βλέπουν αυτή την περίοδο στην Αμερική; Περίπου τα παλιά, καλά, κλασικά. Μια οικογενειακή κωμωδία που δεν είναι ούτε για dvd («Couples retreat»), ένα animation («Cloudy with a chance of Meatballs»), μια ταινία με ζόμπι («Zombieland») και μερικές ακόμα απ’ τις οποίες ξεχωρίζει το «Surrogates» με τον Μπρους Γουίλις και το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ «Capitalism: a love story». Καλές εισπράξεις και θετικές γνώμες έχει αποσπάσει το θρίλερ, με τον εύγλωττο τίτλο «Paranormal Activity» («Παραφυσική δραστηριότητα»). Το σενάριο είναι κλισέ μεν (ένα ζευγάρι μετακομίζει σε ένα καινούργιο σπίτι και αρχίζει να δέχεται επιθέσεις μίας δαιμονικής παρουσίας), ο σκηνοθέτης είναι πρωτοεμφανιζόμενος, αλλά τα σχόλια μιλούν για αξιόλογα τρομακτική ταινία με ανάλογη ατμόσφαιρα, άρα αν είναι το στοιχείο σας, ετοιμαστείτε. Για να το δούμε εδώ πρέπει να κάνουμε υπομονή μέχρι τις 5 Νοεμβρίου.

Πάμε, λοιπόν στις επιλογές που υπάρχουν διαθέσιμες άμεσα κοντά μας. Πρώτα απ’ όλα κάνει πρεμιέρα στους κινηματογράφους το «District 9». Εξωγήινοι, γκέτο στη Νότιο Αφρική, δράση και κοινωνικά μηνύματα. Έγραψα αναλυτική κριτική την προηγούμενη εβδομάδα, ελπίζω να το έχουν διαφημίσει και λίγο, θα πρότεινα να μην το χάσετε. Αξίζει για σινεμά, τέσσερα αστέρια στα πέντε για μένα. Είναι ταινία διαφορετική και πρωτότυπη, μια ευχάριστη αλλαγή από το χαλάζι sequels και remakes της εποχής.

Επίσης πρεμιέρα για μια μεγάλη ελληνική παραγωγή, το πολεμικό δράμα «Ψυχή βαθιά» (ο τίτλος προέρχεται από τον αγωνιστικό χαιρετισμό που αντάλλασσαν οι αντάρτες) του δεύτερου πιο σημαντικού μας σκηνοθέτη, Παντελή Βούλγαρη. Αναφέρθηκα ξανά σε αυτή την ταινία, αλλά μιας και είναι απ’ τις ελάχιστες σημαντικές εγχώριες παραγωγές που βλέπουμε, καλύτερα να σταθούμε λίγο παραπάνω. Σίγουρα θα έχετε ακούσει σχετικές συζητήσεις σε δελτία ειδήσεων, εφημερίδες, ραδιόφωνο και μεσημβρινές εκπομπές (aka μεσημεριανάδικα). Η ταινία είναι ένα μεγάλο στοίχημα, καταρχάς εξαιτίας της θεματικής που επέλεξε ο Βούλγαρης και κατά δεύτερον εξαιτίας των τεχνικών απαιτήσεων που έχει μία ταινία του είδους. Εντάξει, όλοι έχουμε δει τη «Μάχη της Κρήτης» με τον Χρήστο Πολίτη και τον Φερνάντο Σάντσο, αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι οι εκρήξεις και οι πυροβολισμοί δεν ήταν πολύ ρεαλιστικοί. Απ’ ό,τι φαίνεται απ’ τις λίγες σκηνές που έχω δει, η «Ψυχή Βαθιά» στέκεται ψηλά σε αυτόν τον τομέα, είναι το αρτιότερο ελληνικό δείγμα μέχρι σήμερα, χωρίς να σημαίνει ότι θα είναι και «Στρατιώτης Ράιαν».

Για την ελληνική κοινωνία η περίοδος του εμφυλίου πολέμου είναι ταμπού και νομίζω είναι δεδομένο ότι ένα έργο με πολιτικό περιεχόμενο θα προκαλέσει αντιδράσεις. Μπορεί ακόμα και να ξυπνήσει θαμμένα αισθήματα μίσους. Αλλά αυτό είναι ένα ρίσκο και εν μέρει κάτι που επιθυμεί ο σκηνοθέτης, αν και νομίζω ότι δεν θα συμβεί με την «Ψυχή Βαθιά». Σύμφωνα με όσα έχουν γραφτεί, ρίχνει ίδιο βάρος σε αμφότερες τις πλευρές και προσηλώνεται στο να δείξει ότι όταν αφαιρεθούν οι εξωτερικές παρεμβάσεις, θα μείνει ότι Έλληνες σκότωσαν Έλληνες. Οι μεν παραπλανημένοι από εθνικές ηγεσίες και δυτικές δυνάμεις, οι δε παραπλανημένοι από το φάντασμα της ΕΣΣΔ.

Γύρω από τι περιστρέφεται η πλοκή της ταινίας; Ο πόλεμος διανύει τους τελευταίους του μήνες και βρισκόμαστε στην οροσειρά του Γράμμου. Σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, Εθνικοί και Δημοκρατικοί μάχονται μανιασμένα μέχρις εσχάτων. Υπάρχουν δύο αδέρφια, ο Ανέστης (Γιώργος Αγγέλκος) και ο Βλάσης (Χρήστος Καρτέρης), δυο χωριατόπουλα που αναγκαστικά εκτελούν χρέη ανιχνευτών ο πρώτος για τον εθνικό στρατό και ο δεύτερος για τους αντάρτες. Η σύγκρουση δεν αργεί να έρθει.

Το μοτίβο είναι πραγματικό και σίγουρα αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη μιας δυνατής δραματικής ιστορίας. Είναι σαφές ότι ο Βούλγαρης δεν δίνει βάρος στο ιστορικό πλαίσιο, αλλά επιμένει στην πιο ανθρώπινη πλευρά, στην τραγωδία του «αδερφός σκοτώνει αδερφό». Η ταινία έχει διάρκεια δύο ώρες, παίζει σε σημαντικό ρόλο και ο Θανάσης Βέγγος, ενώ τα γυρίσματα έγιναν κοντά στις αληθινές τοποθεσίες. Οι προσδοκίες είναι μεγάλες, μένει να δούμε αν θα επιβεβαιωθούν. Αν σας αρέσει η «Ψυχή Βαθιά» μπορείτε να αναζητήσετε σε dvd και τις άλλες καλές ταινίες του Παντελή Βούλγαρη, όπως το «Προξενιό της Άννας», τα «Πέτρινα Χρόνια», τη «Φανέλα με το νούμερο εννιά», το «Όλα είναι δρόμος» και τις «Νύφες».

Κλείνοντας το μικρό αυτό αφιέρωμα, αντιγράφω μερικά λόγια του ίδιου του σκηνοθέτη από μια συνέντευξη που παραχώρησε στα «Νέα». Όταν ρωτήθηκε αν είναι με τους δημοκρατικούς ή τους εθνικούς απάντησε: «Είμαι με τη μεριά της ανθρώπινης εμπειρίας και του ανθρώπινου πόνου, με τη μεριά της Ιστορίας, όχι των παρατάξεων, των κομμάτων και των ιδεολογιών. Αυτές τις στιγμές καταγράφω στην "Ψυχή βαθιά". Την αγωνία και την Οδύσσεια των ανταρτών που ήξεραν τα βουνά και κάθε χαράδρα στον Γράμμο και στο Βίτσι, αλλά δεν ήξεραν αν θα καταφέρουν να τα διαβούν, αλλά και του στρατιώτη του Εθνικού Στρατού που είχε την υπεροπλία αλλά του ήταν άγνωστη η περιοχή και δεν ήξερε αν θα γυρίσει ζωντανός στο σπίτι του».

Και όταν ρωτήθηκε για το τι έχασε και κέρδισε η Ελλάδα από τον εμφύλιο, απάντησε: «Έχασε για δεκαετίες την επαφή με χιλιάδες Έλληνες που κυνηγήθηκαν, εξορίστηκαν και η χώρα διχάστηκε στα δύο. Έχασε την ευκαιρία να μελετήσει ψύχραιμα την περίοδο αυτή, τα λάθη και τα σωστά. Μόνο μετά τη Μεταπολίτευση του ΄74, άρχισε να ερευνάται σε βάθος αυτή η περίοδος και από τότε, κέρδισε στον τρόπο που άρχισαν οι ειδικοί -ιστορικοί- να κοιτάζουν εκείνα τα χρόνια και ψύχραιμα να αρχίσουν να βγάζουν τα συμπεράσματά τους χωρίς πάθος και μίσος. Κι εγώ επιστρέφω σε εκείνη την περίοδο με αυτή τη ματιά, ψύχραιμος και όσο μπορώ πιο ανθρώπινος και απλός».

Flashforward

Αυτά για τις σκοτεινές αίθουσες. Αν επιθυμείτε να μείνετε μέσα και έχετε δει τη μίνι σειρά μυστηρίου «Lost Room» που πρότεινα την προηγούμενη εβδομάδα, μην ανησυχείτε. Υπάρχει λύση, για κάτι πολύ συναρπαστικό που θα σας κρατήσει κολλημένους στις οθόνες σας. Είναι μια σειρά η οποία παίζεται αυτή την περίοδο στην Αμερική και είμαι σίγουρος ότι κάποια στιγμή θα αρχίσει να ακούγεται και εδώ. Είναι το δυνατό «Flashforward», πρόκειται για υπερ-παραγωγή, πρωταγωνιστεί ο οσκαρικός Τζόσεφ Φάινς (!) και σήμερα προβάλλεται το πέμπτο επεισόδιο (από τα συνολικά είκοσι πέντε). Σύμφωνα με την άκρως μυστηριώδη υπόθεση, την ημέρα που ξεκίνησε να προβάλλεται η σειρά, όλοι οι κάτοικοι της γης λιποθύμησαν για δύο λεπτά και δεκαεφτά δευτερόλεπτα. Κατά τη διάρκεια αυτού του παγκόσμιου black out, όλοι είδαν μία σκηνή από το μέλλον τους, η οποία συνέβαινε ακριβώς έξι μήνες μετά (τον Απρίλιο, που τελειώνει και η σειρά). Μια ομάδα πρακτόρων του FBI αρχίζει να ερευνά το απίστευτο φαινόμενο, που είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων. Εγγυημένο σασπένς.

Και κάτι τελευταίο. Ξέρω ότι δεν είστε πολλοί εκεί έξω. Αλλά η στιγμή πλησιάζει. «Ong Bak 2». Βγαίνει σύντομα στους κινηματογράφους. Το περιμένουμε.

* Ο Γιάννης Πλιώτας όταν γράφει κάθεται πάντα σε καρέκλα σκηνοθέτη