Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2010

Shutter Island

Οσκαρολογίας… συνέχεια

Του Γιάννη Πλιώτα

Και ξαφνικά, αμέσως μόλις καταλάγιασε η σκόνη από τη Σαχάρα, εδώ στην Πάτρα έκαναν την εμφάνισή τους δύο παράξενα φαινόμενα: ζέστη και ηλιοφάνεια. Σύμπτωση, θα σκεφτεί κάποιος ορθολογιστής. Μάλλον είναι, θα συμφωνήσω. Γυαλιά ηλίου, κοντομάνικα, φραπές και άλλα τέτοια ευχάριστα μας κάνουν πλέον παρέα. Δεν είναι αστείο, εδώ ο χειμώνας τελείωσε. Ζήτω το εξάμηνο καλοκαίρι!
Αλλαγή θέματος. Όσοι βρίσκεστε στην ίδια πόλη μ’ εμένα και δεν έχετε κάτι δημιουργικό να κάνετε αύριο Παρασκευή, είστε καλεσμένοι στο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικών ταινιών μικρού μήκους που διοργανώνει στο παλιό Αρσάκειο (στην αρχή της Μαιζώνος) η κινηματογραφική ομάδα του Πανεπιστημίου. Το ραντεβού είναι απόγευμα προς βράδυ, ελάτε να διασκεδάσετε, να ψυχαγωγηθείτε και να πάρετε μία γεύση δημιουργιών με μηδενικό ή πολύ μικρό budget.
Πίσω στον μακρόκοσμο, τελικά διαπίστωσα ότι κρατάει πολύ αυτή η προεκλογική περίοδος των Όσκαρ. Εξαντλητικές συζητήσεις επί συζητήσεων, προβλέψεις, στοιχήματα και ανελέητο marketing, όλα φούντωσαν τον τελευταίο μήνα. Δεν μας μένουν πολλές επιλογές. Ας παίξουμε κι εμείς το ύπουλο παιχνίδι τους. Επίσης σκέφτηκα και ένα καλό, σύντομο ανέκδοτο: ελληνική ταινία στα Όσκαρ.
Σοβαρεύω. Για καλύτερη ταινία νομίζω δεν τίθεται θέμα. Αν δεν σηκώσει το Όσκαρ το «Άβαταρ» θα πρόκειται για πολύ μεγάλη έκπληξη. Διέλυσε τα ταμεία, άρεσε σε όλους, φορέσαμε επιτέλους και τα 3d, γιούπι. Επίσης ισχυρότατη είναι και η υποψηφιότητα του Τζέιμς Κάμερον στην κατηγορία της καλύτερης σκηνοθεσίας. Δεν φαίνονται άλλες ταινίες ικανές να τον πολεμήσουν. Ίσως λόγω και ευαίσθητου θέματος το «Hurt Locker» ένα πολεμικό έργο που αφηγείται την ιστορία ενός πυροτεχνουργού στο Ιράκ. Από trailer και κριτικές μοιάζει καλό, λογικά θα καταλήξει δεύτερο μετά πολλών επαίνων.
Για καλύτερο ανδρικό ρόλο θεωρώ ότι θα διαλέξουν τον Τζεφ Μπρίτζες, γιατί μάλλον κάτι του χρωστάνε. Θα προτιμούσα τον Φρίμαν για το «Invictus». Για γυναικεία ερμηνεία θα τιμηθεί η Σάντρα Μπούλοκ για το ρόλο της στο «Blind Side» μια συγκινητική ταινία με θέμα το αμερικάνικο football που όλοι την είδαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Επιτέλους είδαμε και μια ταινία στην οποία η Σάντρα δεν κάνει το στέλεχος (οποιαδήποτε βαθμίδας) σε μεγάλη πολυεθνική, στην οποία δουλεύει 24 ώρες το 24ωρο και καταλήγει να ερωτευτεί τον κλασικό πανέμορφο, ατσαλάκωτο συνάδελφο/αφεντικό/υφιστάμενο.
Για δεύτερο ανδρικό ρόλο βλέπω τον ασύγκριτο Κρίστοφ Βαλτς για τον συνταγματάρχη των Ες-Ες που υποδύθηκε στο «Άδωξη Μπάσταρδη». Το αξίζει, αλλά ελπίζω σε αυτό να περιοριστούν οι βραβεύσεις της ταινίας. Όπως θα θυμάστε δεν μου άρεσε καθόλου η συγκεκριμένη ταινία. Πολύ κακό για το τίποτα. Σχεδόν τη μισώ. Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου ίσως πάρει η Mo’Nique (cool name).
Για Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου νομίζω είναι αρκετά ρευστά τα πράγματα, μπορεί να το πάρει το «Hurt Locker» για να μη φύγει με άδεια χέρια, ενώ για τον ίδιο λόγο το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου μπορεί να καταλήξει στο «District 9», ταινία που εξέπληξε. Όσκαρ φωτογραφίας θέλω πάρα πολύ να το πάρει ο Κρίστιαν Μπέργκερ για τη φανταστική εικόνα της ασπρόμαυρης γερμανικής «Λευκής Κορδέλας» (σκηνοθεσία Μίκαελ Χάνεκε). Η ίδια ταινία (τέσσερα αστέρια στα πέντε από μένα) λογικά θα πάρει και το βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Αν είστε για χαμηλών τόνων ταινία, δείτε την.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα οι προβλέψεις είτε είναι πανεύκολες, είτε χρειάζονται κληρονομικά μαντικά χαρίσματα. Καλύτερα εφέ εικόνας, ήχου κ.λπ. πάνε στο Άβαταρ και καλύτερο animation προφανώς θα βγει το «Up» (ήταν υποψήφιο ακόμα και για καλύτερη ταινία!). Μοντάζ, καλλιτεχνική διεύθυνση, κοστούμια, μακιγιάζ, μουσικής, τραγουδιού, ντοκιμαντέρ, ντοκιμαντέρ μικρού μήκους (γιατί υπάρχει αυτή η κατηγορία;), μικρού μήκους και animation μικρού μήκους μπορεί να καταλήξουν οπουδήποτε. Σίγουρα θα κάνουν ευτυχέστερο τον αποδέκτη τους, αλλά δεν νομίζω να απασχολήσουν το κοινό ιδιαίτερα.
Κλείνοντας ας επισκεφτούμε το μυστηριώδες και τρομακτικό «Shutter Island» (φωτ.), μια ταινία που περιμένουμε εδώ και πολύ καιρό. Ο Σκορτσέζε χρησιμοποιεί και πάλι τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο ως πρωταγωνιστή σε ένα θρίλερ που δίνει σπουδαίες υποσχέσεις. Κάνει πρεμιέρα σήμερα στη χώρα μας (ίσως και αυτή τη στιγμή που μας διαβάζετε) και μας ταξιδεύει σε ένα άσυλο φρενοβλαβών το οποίο βρίσκεται σε ένα απομονωμένο νησί. Για να ενταθεί η ατμόσφαιρα, το ρολόι του χρόνου έχει γυρίσει στο 1954, όταν και ένας επιθεωρητής της αστυνομίας αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την εξαφάνιση μίας δολοφόνου. Το tagline της ταινίας είναι: «κάποιος λείπει». Μένει να την αναζητήσουμε στην κοντινότερη κινηματογραφική αίθουσα.
Είδα πρόσφατα σε dvd και το «Public Enemies» του Μαικλ Μαν, με Τζόνι Ντεπ, Κρίστιαν Μπέιλ και Μαριόν Κοτιγιάρντ. Η ζωή του διαβόητου ληστή τραπεζών Τζον Ντίλιντζερ, μέσα από ψηφιακή κάμερα και καταιγισμούς πυροβολισμών. Καλό, αν και υστερούσε λίγο στην ανάπτυξη του σεναρίου. Αν είστε για δράση προτιμήστε το «Dark Knight». Καλός ο Ντεπ, αλλά ο Τζόκερ ληστεύει πολύ πιο εντυπωσιακά τις τράπεζες.
Τέλος πάντων, αρκετά έγραψα. Μπορεί να έχετε βαρεθεί με την οσκαρολογία, τις τελευταίες εβδομάδες λέμε όλο τα ίδια και τα ίδια. Ραντεβού λοιπόν σε δεκαπέντε ημέρες με αναλυτικές πληροφορίες για τους νικητές των Όσκαρ.
Αστειεύομαι. Θα βρω κάτι άλλο.


* Ο Γιάννης Πλιώτας όταν γράφει κάθεται πάντα σε καρέκλα σκηνοθέτη

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010

Invictus - Λευκή Κορδέλα


Αστραφτερή πρόσκληση για Λος Άντζελες

Του Γιάννη Πλιώτα


Οι εξελίξεις το Φεβρουάριο είναι καταιγιστικές, μετά τις Χρυσές Σφαίρες κολλήσαμε τον πυρετό των Όσκαρ και έτσι αναγκαστικά θα ασχοληθούμε σήμερα με τα πιο δημοφιλή και πιο αστραφτερά βραβεία στην παγκόσμια κινηματογραφική σκηνή. Η απονομή γίνεται την Κυριακή 7 Μαρτίου, κάπου στο Λος Άντζελες, λογικά αν έχετε πρόσκληση δεν θα δυσκολευτείτε να βρείτε την αίθουσα. Φέτος δέκα ταινίες (και όχι πέντε όπως τις άλλες χρονιές) στριμώχθηκαν ως υποψήφιες στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας, επιλογή που έχει καθαρά εμπορική λογική και κατά τη γνώμη μου συνεπάγεται την υποτίμηση του κύρους αυτού καθ’ αυτού του βραβείου. Δεν νομίζω ότι βγαίνουν πια και τόσες σπουδαίες ταινίες κάθε χρόνο ώστε να χρειαζόταν αυτή η επέκταση, αλλά δεν μου πέφτει και ιδιαίτερος λόγος. Δέκα θέλουν; Κανένα πρόβλημα.
Εξετάζοντας πάντως τη λίστα σημείωσα ταινίες που θα ήθελα να λείπουν. Όπως για παράδειγμα το ασυνάρτητο φανφαρόνικο έπος του Ταραντίνο «Άδωξη Μπάσταρδοι». Αν διαβάσατε τους προηγούμενους μήνες τη στήλη, θα θυμάστε τη «μεγάλη» συμπάθεια που τρέφω γι’ αυτή την ταινία, αλλά ας πάμε παρακάτω. Την τελευταία εβδομάδα είχα την τύχη να δω ακόμα δύο ταινίες από αυτές που αναμένεται να κερδίσουν κάποιο χρυσό αγαλματίδιο και ήμουν τυχερός γιατί αμφότερες στάθηκαν στο ύψος των προσδοκιών.
Πρώτα το κοινωνικό «Invictus» (φωτ,) του αειθαλή Κλιντ Ίστγουντ. Πέρσι ο σημαντικός σκηνοθέτης χάρισε στο κοινό δύο πολύ καλές ταινίες: το «Changeling» με την Αντζελίνα Τζολί και το «Gran Torino» με τον εαυτό του να πρωταγωνιστεί. Τις συστήνω ανεπιφύλακτα. Αν δεν τις έχετε δει ακόμα οφείλετε να το κάνετε, όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται το ρήμα «οφείλετε». Κατά τη γνώμη μου έτσι ορίζονται οι καλές ταινίες. Δεν λέω ότι ήταν τα αριστουργήματα της δεκαετίας, αλλά δύο αξιόλογα έργα, καλογυρισμένα, με αρχή, μέση και τέλος. Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για το «Invictus». Πρέπει να το δείτε, είναι πηγή έμπνευσης. Στο αντίθετο άκρο βρίσκεται η σφόδρα αρνητική κριτική του Δανίκα που διάβασα στα «Νέα». Προσωπικά τη βρήκα παντελώς αδικαιολόγητη, αλλά τη σημειώνω για να σχηματίσετε σφαιρικότερη άποψη.
Το «Invictus» αφηγείται μια αληθινή, απλή ιστορία. Μετά την πρώτη του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, ο νεοεκλεγέντας πρόεδρος Νέλσον Μαντέλα καλείται ν’ αντιμετωπίσει χιλιάδες προβλήματα. Η οικονομία στα πρόθυρα της κατάρρευσης, η ανεργία εκτινάσσεται, το ίδιο και η εγκληματικότητα. Μα πάνω απ’ όλα πρέπει να μηχανευτεί έναν τρόπο να συγκροτήσει ένα ενιαίο κράτος, αποτελούμενο από δύο διαφορετικές εθνότητες οι οποίες αλληλομισούνται. Οι μαύροι υπέφεραν τα πάνδεινα για αιώνες, τώρα παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία και υπάρχουν φόβοι για δικαιολογημένες (έως ένα βαθμό) αντεκδικήσεις. Ο ευφυής Μαντέλα αποφασίζει να χρησιμοποιήσει τον αθλητισμό. Πολλές φορές το έχουμε δει στην ιστορία, ένα αθλητικό γεγονός να ανάγεται σε εθνική υπόθεση για πολιτικούς λόγους. Μπροστά στο επικείμενο παγκόσμιο πρωτάθλημα ράγκμπι που είχε αναλάβει να διοργανώσει το 1995 η Νότιος Αφρική, μαύροι και λευκοί συσπειρώνονται για να βοηθήσουν την ομάδα τους να κατακτήσει τον τίτλο.
Άξια οι ερμηνείες του Μόργκαν Φρίμαν και του Ματ Ντέιμον βραβεύθηκαν με υποψηφιότητες για Όσκαρ, ειδικά ο πρώτος δίνει ρεσιτάλ ηθοποιίας. Το ανοίκειο για τα ελληνικά δεδομένα άθλημα (ράγκμπι) μην σας τρομάζει, θα δείτε μία δραματική ταινία και μια ανάγλυφη απεικόνιση της κρίσιμης εκείνης περιόδου. Ο Ίστγουντ συνεχίζει να κάνει επίδειξη των σκηνοθετικών του ικανοτήτων ακόμα και στην ηλικία των 80, ενώ κάπου τον πήρε το μάτι μου σ’ ένα πλάνο πανηγυρισμών. Σημειώστε ότι το «Invictus» είναι η δεύτερη φετινή ταινία που ασχολείται με το ρατσισμό στη Νότιο Αφρική, η άλλη είναι το επίσης υποψήφιο για μερικά Όσκαρ «District 9» (από εντελώς διαφορετική σκοπιά βέβαια, αλλά και εκεί είδαμε τις ίδιες παραγκουπόλεις και γκέτο σε πρώτο πλάνο). Αξίζει να κλείσω την παρουσίαση για το «Invictus» (α, ξέχασα, η λέξη σημαίνει «Ανίκητος») με τους τελευταίους στίχους του ομώνυμου ποιήματος του William Ernest Henley, που επηρέασε τον Μαντέλα:
Beyond this place of wrath and tears/ Looms but the Horror of the shade,/And yet the menace of the years/ Finds, and shall find, me unafraid./ It matters not how strait the gate/ How charged with punishments the scroll./ I am the master of my fate/ I am the captain of my soul.
Είδα επίσης και τη γερμανική «Das Weisse Band» («Λευκή Κορδέλα»), μια σημαντική ταινία, που είχε κερδίσει και το φετινό Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Η «Λευκή Κορδέλα» είναι υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και για Όσκαρ φωτογραφίας. Πίσω από τις κάμερες ήταν ο Μίκαελ Χάνεκε, που είχε κάνει και το γαλλικό «Cache» (και το “Funny Games”), μια επίσης πολύ δυνατή ταινία. Θα έλεγα ότι στη διάρθρωση και στο αθόρυβο ξετύλιγμα της πλοκής, αυτές οι δύο ταινίες μοιάζουν.
Σε ένα μικρό γερμανικό χωριό λίγο πριν το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αρχίζουν να συμβαίνουν μια σειρά από ανεξήγητα, μικρά εγκλήματα. Οι κάτοικοι αναστατωμένοι κάνουν υποθέσεις για το ποιος μπορεί να ευθύνεται και σταδιακά ξεδιπλώνεται ένας μίζερος καμβάς με την κακία και τις αμαρτίες που κρύβει ο καθένας στην ψυχή του. Ουδέτερος παρατηρητής και αφηγητής ο ντροπαλός δάσκαλος του χωριού. Τελικά, ενώ τα εγκλήματα συνεχίζονται, όλο και περισσότερο γίνεται φανερό ότι όλοι είναι ένοχοι για όλα, αλλά η κάθαρση αργεί.
Η «Λευκή Κορδέλα» είναι ασπρόμαυρη ταινία και ορισμένα πλάνα θα σας αφήσουν άφωνους με την καλλιτεχνική αρτιότητά τους. Κυριαρχεί μια αφόρητη πεσιμιστική ατμόσφαιρα, που σταδιακά προξενεί άγχος στο θεατή. Όλοι οι ηθοποιοί στέκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο, υπηρετούν πιστά το όραμα του Χάνεκε. Η λογική του σεναρίου μου θύμισε έντονα το βιβλίο του Πάνου Καρνέζη «Μικρές Ατιμίες». Προειδοποιώ πάντως ότι αν περιμένετε δράση ή οξύ αστυνομικό μυστήριο, καλύτερα να μην δοκιμάσετε αυτή την ταινία. Για το κλασικό «whodunit» κλείστε εισιτήριο καλύτερα για το «Σέρλοκ Χολμς», που επίσης παίζεται αυτό τον καιρό στους κινηματογράφους.
Αυτά από τη βροχερή, πλην χαρούμενη καρναβαλική Πάτρα. Μέχρι την απονομή των βραβείων έχουμε αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας κι έτσι θα ξοδέψω το επόμενο άρθρο σε προβλέψεις και στοιχήματα.


* Ο Γιάννης Πλιώτας όταν γράφει κάθεται πάντα σε καρέκλα σκηνοθέτη